Solunum hastalıklarıyla mücadele için hava kirliliğini önlemeliyiz

Hava kirliliği, tüm dünyada akciğer sağlığını olumsuz etkileyen faktörlerin başında geliyor. Dünyada her yıl 10 kişiden 9’unu etkileyen hava kirliliği, akciğer fonksiyonlarını bozarak astım, KOAH, akciğer enfeksiyonları (zatürre, verem, bronşit) ve akciğer kanserinin gelişimine ve alevlenmelere neden oluyor. Olumsuz sağlık etkilerinin yanı sıra küresel çapta bir eşitsizlik sorunu da yaratan hava kirliliği en fazla yoksul nüfusu etkiliyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 verilerine göre, hava kirliliği dünya genelinde her yıl 7 milyon kişinin ölümüne neden oluyor. Tüm dünyada yaklaşık 700 milyon kişi solunum hastalıklarına maruz kalıyor. Küresel Hastalık Yükü raporuna göre, bu rakamın Türkiye’de 2021 yılında 8,8 milyon civarında olduğu ve yaklaşık 200 bin kişinin ölümüne sebep olduğu belirtiliyor. Bu doğrultuda Uluslararası Solunum Dernekleri Forumu’nun girişimiyle ilan edilen 25 Eylül Dünya Akciğer Günü’nün bu seneki teması; “Herkes için temiz hava, herkes için sağlıklı akciğerler” olarak belirlendi.

Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu, hava kirliliğinin akciğer sağlığı üzerindeki etkilerine ve temiz havaya erişim hakkına dikkat çekmek amacıyla 27 Eylül 2024 Cuma günü 10.00-13.00 saatleri arasında Ankara Büyükşehir Belediyesi Konferans Salonu’nda özel bir etkinlik düzenleyecek. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla gerçekleşecek etkinlikte, solunum sağlığı konusundaki seminerlerin yanı sıra, Kızılay Metro İstasyonunda 14.00-16.00 arasında solunum fonksiyon testi ölçümleri ve solunum sağlığına yönelik egzersiz eğitimleri de ücretsiz olarak sağlanacak.

27 Eylül’deki etkinliğe ilişkin ortak açıklama yapan Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu Koordinatörü Prof. Dr. Aylin Özsancak Uğurlu ve Koordinatör Yardımcısı Prof. Dr. Sevinç Sarınç, şu bilgileri verdi: “Dünya Akciğer Günü, hava kirliliğinin akciğer sağlığımız üzerindeki etkilerini düşünmek için iyi bir fırsat. Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu olarak ilkini geçen yıl İstanbul’da gerçekleştirdiğimiz etkinliğimizin ikincisini bu yıl Ankara’da yapacağız. Amacımız; solunumsal hastalıkları ve hava kirliliği arasındaki bağlantıyı bilimsel verilerle ortaya koymak, bu konudaki uzman bilgisini halkımızla paylaşmak, ayrıca hava kirliliğiyle mücadele konusunda ilgili tüm paydaşlara çağrımızı tekrarlamaktır. Bulgular gösteriyor ki; genetik yatkınlık, tütün ve tütün ürünleri kadar iç ve dış ortam hava kirliliği, devasa orman yangınları sonucu artan partiküller, sosyoekonomik durumun düşüklüğü, artan endüstriyelleşme ve kentleşme gibi pek çok faktör hem sağlığımızı hem de geleceğimizi tehdit ediyor. Hastaları ve hasta yakınlarını mağdur eden bu durum, sağlık hizmetlerini de etkileyerek, toplumsal ve ekonomik yük oluşturuyor. Koalisyon olarak tüm bunların büyük ölçüde önlenebilir olduğuna dikkat çekmek ve hava kirliliğine karşı alınacak önlemlerle, solunum rahatsızlıklarından kaynaklı ölüm oranlarının azaltılabileceğini bir kez daha hatırlatmak istiyoruz.”

Prof. Dr. Sevinç Sarınç, konuyla ilgili şunları söyledi: “Avrupa Solunum Derneğinin (ERS) kurucu üye olarak desteklediği Uluslararası Solunum Koalisyonu (IRC), pandemi sonrasında solunum sağlığı hizmetlerini desteklemek ve 2030 yılına kadar solunum hastalığından ölümleri küresel olarak 3’te bir oranında azaltmak amacıyla Eylül 2021’den bu yana çalışmalarını sürdürüyor. Türk Toraks Derneği (TTD) ve Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD), Avrupa Solunum Derneği Uluslararası Solunum Koalisyonu çatısı altında Türkiye’den 23 derneğin katılımı ile Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu’nu kurmuş ve Türkiye’nin Avrupa Solunum Derneğinde-Uluslararası Solunum Koalisyonu çatısı altındaki 15 ülke arasına katılmasını sağlamıştır. Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu, hem ulusal akciğer sağlığını iyileştirmeyi hem de bu durumdan kaynaklanan toplumsal ve ekonomik yükü azaltmayı hedefliyor. Bu nedenle ‘Havayı koru, iklimi koru, geleceği koru!’ hatırlatmasını yapmak istiyoruz.”

Prof. Dr. Aylin Özsancak Uğurlu da, Koalisyon’un ulusal solunum stratejileri oluşturulmasını, stratejilerinin uygulanmasını teşvik ve takip etmeyi amaçladığını belirterek, sözlerine şöyle devam etti: “Yoksulluk, erken çocukluk dönemi enfeksiyonları, yetersiz akciğer gelişimi, tütün dumanına maruziyet (aktif ve pasif sigara içimi), hava kirliliği, mesleki maruziyet, sağlık hizmetlerine erişimdeki yetersizlik, genetik ve obezite gibi solunumsal risk faktörleri konusunda farkındalığı arttırmak, Türkiye’deki solunum sağlığının mevcut durumunu değerlendirmek ve güncel verileri yayınlamak, ulusal akciğer sağlığını iyileştirme hedeflerini belirlemek, bununla uyumlu müdahaleler geliştirmek ve bunların gerçekleştirilmesi için bir yol haritası belirlemek oluşumun hedefleri arasında yer alıyor. Solunumsal hastalıklar için önemli bir risk faktörü olan hava kirliliği; sadece solunumsal değil aynı zamanda kardiyovasküler, nörolojik ve endokrinolojik hastalıkların oluşumunda da rol oynuyor.  Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünya nüfusunun yüzde 99’u, uzmanlarca önerilen düzeyleri aşan kirli havayı soluyor. Dünya Sağlık Örgütü, yıllık PM2.5 konsantrasyonundaki 10 g/metreküplük bir artışın, yetişkinler arasındaki genel ölüm oranını yüzde 6 artırdığını bildiriyor. Tüm bunlar, ‘Herkes için temiz hava, herkes için sağlıklı akciğerler!’ sloganımızın ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.

Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu, 27 Eylül’de Ankara Büyükşehir Belediyesi Konferans Salonu’nda 10.00-13.00 saatleri arasında düzenlenecek etkinliğe tüm Ankaralıları davet ederken, doğru bilginin paylaşımı ve farkındalığın artırılması için tüm tarafların birlikte hareket etmesi gerektiğini de vurguladı.