Prof. Dr. Mutlu Doğanay: “Medikal beslenme desteği kanser tedavisine önemli katkı sağlıyor!”

Malnütrisyonun erken dönemde tanınması değerlendirme ve tedavisi için nasıl yöntemler kullanılıyor? Malnütrisyonda sacayağı; üç girişim son derece önemlidir. Birincisi tarama yöntemleri, ikincisi tarama yöntemleri sonucu elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi ve sonuncusu ise, ilk iki değerlendirme sonucunda malnütrisyonlu hastanın ya da kişilerin uygun tedavi yöntemleri ile tedavilerinin yapılmasıdır. Tarama olarak onlarca yöntem tanımlanmıştır. Henüz yüzde 100 güvenirliği olan yöntem bulunmamaktadır. Ancak toplum taramalarında MUST (Malnutrisyon universal tarama), yaşlılarda MNA (Mini nütrisyonel değerlendirme), hastaneye yatan hastalarda NRS-2002 (Nütrisyonel risk skoru) daha sıklıkla kullanılmaktadır. Bu tarama metodlarına göre ortaya çıkan skorlama sistemlerindeki risklere göre tedavi planı oluşturulmaktadır. Öncelikli tedavi, ağızdan beslenmesinde sakınca olmayan hastalarda, ONS dediğimiz ağızdan alınabilen özellikli medikal beslenme ürünleridir. Ağızdan beslenmesi mümkün olmayan hastalarda ise parenteral nütrisyon dediğimiz damardan beslenme uygulamaları nütrisyon tedavisinde kullanılmaktadır. Ağızdan az da olsa beslenebilen hastalarda ise yeterli kaloriye ulaşmak için kombine yöntem dediğimiz hem oral hem de damardan besleyebilmekteyiz. Ağızdan beslenme yöntemi öncelikle ve özellikle tercih ettiğimiz, daha fizyolojik bir beslenme, tedavi şeklidir.

Hangi hastalar malnütrisyon riski altındadır? Hastalara ve yakınlarına önerileriniz nelerdir? Yatan ve ayakta hasta oranları, hasta tedavi maliyetleri hakkında da bilgilenmek isteriz. Hastaneye poliklinik bazında başvuran hastalarda başvurduğu branş bazında değişmekle birlikte, malnütrisyon risk oranı yüzde 3-5’dir. Yatan hastalarda bu değer yüzde 10-15 civarındadır. Kanser, nöroloji, geriatri ve yoğun bakım hastaları malnütrisyon ya da malnütrisyon riski altındadır. Onkoloji kliniklerinde, kanserin bulunduğu organa göre değişmekle birlikte yüzde 50-80 civarındadır. Terminal dönem dediğimiz son evre kanser hastalarında bu oran yüzde 80’lerin üstündedir. Malnütrisyon tedavisi yapılmadan, yapılacak olan cerrahi ya da medikal tedaviler risklidir, komplikasyon oranları yüksektir. Zaten sağlık alanındaki tedavi maliyetlerinin yüksekliği bilinen bir gerçek olup, komplikasyonlar olduğunda bu değerler daha da yükselecek, sağlık harcamaları artacaktır.

KEPAN tarafından sağlık meslek mensuplarına yönelik yapılan anketin sonuçları nelerdir? Dünya Nütrisyon Günü kapsamında Abbott’un koşulsuz desteği ile KEPAN Derneği tarafından 250’ye yakın sağlık meslek mensubuna yönelik yapılan ankete göre katılımcıların;

☛ Yüzde 98,8’i medikal beslenmenin hastalıkların iyileşme sürecinde “Kesinlikle etkili” olduğunu belirtti.
☛ Yüzde 42,5’i görev aldıkları sağlık merkezinde rutin beslenme tarama testinin “Tüm yatan hastalara yapıldığını, poliklinik hastalarına yapılmadığını”, yüzde 26,3’ü “Tüm yatan ve poliklinik hastalarına yapıldığını, yüzde 15,38’i “Sadece riskli yatan hastalara yapıldığını”, yüzde 5,67’si ise yapılmadığını belirtti.
☛ Rutin beslenme taraması yapılamamasının önündeki engellere yönelik ifadeleri sırasıyla şöyle oldu: “Bilgi ve deneyim eksikliği”, “Zaman kısıtlılığı, “Hastanın beslenme inceleme ve takibinin tam olarak kimin sorumluluğunda olduğunun bilinmemesi”, “İnsan kaynağı eksikliği” ve “Tüm hastaları kapsayan standart, pratik bir tarama aracının bulunmaması”.
☛ Yüzde 50’si enteral beslenme tedavisinin karar sürecinde “Nütrisyon timinden destek istediğini”, yüzde 44’ü “Beslenme tedavisini kendilerinin düzenlediğini” belirtti.
☛ Malnütrisyonun en önemli ilk üç olumsuz sonucunun “Kas kaybı/sarkopeni”, “Hastalık prognozunda kötüleşme” ve “Yara iyileşmesinde gecikme” olarak belirtildiği kaydedildi.
☛ Malnütrisyonun tedavi sürecinde yarattığı istenmeyen etkilerinden en önemlilerinin “Hastanede yatış süresinde uzama”, “Komplikasyonlarda artış” ve “Mortalitede artış” olduğunu düşündükleri ifade edildi.
☛ Medikal beslenme tedavisinin önündeki engellerle ilgili ifadeleri sırasıyla şöyle oldu: “Beslenme tedavisinin, tedavi olarak halen kabul görmemiş olması”, “Ürünlerin tedaviye olan katkısından çok tadı ile değerlendiriliyor olması ve bu nedenle raporlanan ürünlerin uygun şekilde tüketilememesi”, “Beslenme tedavisi raporlama süreçlerinin karmaşık olması”, “Hastaların geri ödemeli ve raporlu olan bu tedaviye yeterli uyumu ve duyarlılığı göstermemesi”.