Abbott Nutrition Türkiye Genel Müdürü Cem Melih Özden; hayatın her alanına artık iyice yerleşen yapay zekanın ilaç endüstrisi ile olan bağını ve yapay zeka kaynaklı fırsatları, olası riskleri Fikir Liderleri Dergisi için değerlendirdi.*
İlaç Endüstrisi ve Yapay Zeka
Cem Melih Özden
Abbott Nutrition Türkiye Genel Müdürü
“Yapay zeka, ilaç endüstrisi üzerinde büyük bir etki yarattı ve bu durumun gelecekte de büyük potansiyele sahip bir yapı sunması bekleniyor.”
İlaç endüstrisi, dünyada teknolojinin en hızlı ve sürekli olarak geliştiği sektörlerin başında geliyor. İnsanlığın var olduğu günden bu yana gelişimini sürdüren ve her adımda daha da artan bir hızla teknolojik ve bilimsel gelişmeleri kullanan bu sektör, ilaçların keşfedilmesi, geliştirilmesi, üretilmesi ve dağıtımı için en güncel ve yeni verilerden faydalanmaya da devam ediyor. Tarih öncesi dönemden başlayarak farklı tekniklerle üretilmeye başlanan ilaçlar, modern kimyasal sentez tekniklerinin kullanılmaya başlamasıyla birlikte büyük bir ilerleme kaydetti. 19. Yüzyıl’da organik kimya alanındaki gelişmeler, ilaçların sentezini ve keşfini kolaylaştırmıştı. Özellikle 20. yüzyılda yeni sentez yöntemlerinin ortaya çıkması ve moleküler kimyanın gelişmesi, ilaç keşfi için temel bir adım oluşturdu. Teknolojide atılan her adıma çok hızlı şekilde adapte olan sektör, özellikle son yüzyılda büyük gelişmelere sahne oldu. Kimyasal bileşiklerin hızlı şekilde taranmasını sağlayan teknolojiler, potansiyel ilaç adaylarının belirlenmesini ve süreçteki verimliliği artırmayı sağlarken, biyoteknoloji, ilaç endüstrisinde büyük bir etkiye sahip olmuştur. Rekombinant DNA teknolojisi sayesinde, genetik mühendislikle üretilen proteinlerin kullanımı yaygınlaşırken; bu, özellikle hormonlar, antikorlar ve büyüme faktörleri gibi biyolojik ilaçların üretiminde büyük bir ilerleme sağlamıştı.
“Yapay zekanın ilaç araştırma ve geliştirme süreçlerini hızlandırabileceği, yan etki tahminlerinde ve moleküler tasarımda yardımcı olabileceği, hastalık teşhisinde ve tedavisinde daha doğru ve kişiselleştirilmiş yaklaşımlar sunabileceği düşünülüyor.”
Büyük veri analitiği ve yapay zeka, ilaç sanayisindeki en son teknolojik gelişmeler arasında yer almaktadır. Yapay zeka algoritmaları, büyük veri kümelerini analiz ederek ilaç keşfi, yan etki tahmini, hastalık teşhisi ve tedavisi gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Bu, daha hızlı ve daha etkili tedavilerin geliştirilmesine yardımcı olmaktadır. Bu teknolojik aşamalar, ilaç sanayisinin sürekli olarak evrimleştiğini ve yeni tedavilerin keşfedilmesi için daha fazla fırsat sunduğunu göstermektedir. Teknolojinin ilaç sanayisindeki rolü, gelecekte de devam edecek ve daha fazla yenilik getirecektir.
“Yapay zeka, araştırma ve geliştirme süreçlerini hızlandırabilir, hastalık teşhisi ve tedavisinde daha doğru ve kişiselleştirilmiş yaklaşımlar sunabilir. Ancak, bu teknolojinin etik ve düzenleyici yönleri dikkate alınmalı ve insan sağlığına yönelik riskler kontrol altında tutulmalıdır.”
Yapay zeka nasıl katkı sağlayacak?
Yapay zeka, yan etki tahmininde ve güvenlik değerlendirmelerinde de kullanılabilir. İlaçların potansiyel yan etkilerini öngörmek için büyük miktarda klinik ve farmakolojik veri analiz edilebilir. Bu, yan etkilerin daha erken aşamalarda tespit edilmesine ve ilaçların güvenlik profillerinin iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
Hastalık teşhisi ve tedavisi alanında da yapay zeka büyük bir potansiyele sahiptir. Büyük veri analitiği ve makine öğrenimi teknikleri, hastaların sağlık kayıtlarını ve genetik bilgilerini değerlendirerek hastalıkların erken teşhisini yapabilir. Yapay zeka ayrıca tıbbi görüntüleme verilerini analiz ederek kanser tarama ve tanısında yardımcı olabilir. Tedavi sürecinde ise, hastaların bireysel özelliklerine dayalı olarak kişiselleştirilmiş tedavi protokolleri geliştirebilir ve ilaç dozajlarını optimize edebilir.
Yapay zeka ayrıca ilaç endüstrisinde pazarlama ve müşteri ilişkileri alanında da kullanılmaktadır. Pazarlama kampanyalarının ve hedefli reklamların etkinliğini ölçmek için büyük veri analitiği kullanılabilir. Ayrıca, yapay zeka destekli dijital asistanlar, müşteri hizmetlerini iyileştirebilir ve ilaçlar hakkında bilgi sağlamak için kullanılabilir.
Sonuç olarak, yapay zeka ilaç endüstrisinde büyük bir potansiyele sahiptir. Araştırma ve geliştirme süreçlerini hızlandırabilir, hastalık teşhisi ve tedavisinde daha doğru ve kişiselleştirilmiş yaklaşımlar sunabilir. Ancak, bu teknolojinin etik ve düzenleyici yönleri dikkate alınmalı ve insan sağlığına yönelik riskler kontrol altında tutulmalıdır.
“Dijitalleşmenin son süratle hayatlarımızın içerisine girdiği ve etki sahasını günbegün artırdığı bu dönemde yapay zeka da sağlık profesyonellerinin, mühendislerin ve ilaç üretimine dokunan hemen herkesin işini kolaylaştıracak.”
Yapay zeka ilaç endüstrisinde nasıl kullanılıyor?
Yapay zeka, büyük veri analitiği ve makine öğrenimi algoritmaları ile milyonlarca kimyasal bileşiği tarayarak potansiyel ilaç adayları belirleyebilir. Yapay zeka, moleküler etkileşimleri modelleyebilir ve ilaçların hedefe yönelik etkisini tahmin edebilir. Bu, ilaç araştırma sürecini hızlandırarak daha hızlı ve daha etkili tedavilerin keşfedilmesine yardımcı olur.
İlaç şirketlerine pazarlama ve müşteri ilişkileri konusunda da yardımcı olabilir. Veri analitiği ve yapay zeka algoritmaları, pazarlama kampanyalarının etkinliğini ölçmek için kullanılabilir. Ayrıca, yapay zeka destekli dijital asistanlar, müşteri hizmetlerini iyileştirir ve ilaçlar hakkında bilgi sağlamak için kullanılabilir.
İlaç endüstrisi, canlı hayat var oldukça yaşamayı sürdürecek ve bu mevcudiyet devam ettikçe de teknolojiden faydalanmaya devam edecek. Özellikle dijitalleşmenin son süratle hayatlarımızın içerisine girdiği ve etki sahasını günbegün artırdığı bu dönemde yapay zeka da sağlık profesyonellerinin, mühendislerin ve ilaç üretimine dokunan hemen herkesin işini kolaylaştıracak. Eskiden filmlerde izlediğimiz olaylar artık hiç o kadar da ulaşılamaz ve uzak değil gibi duruyor.
* Cem Melih Özden, bu yazıyı kaleme aldığında Ferring Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan Genel Müdürüydü.
Fikir Liderleri Dergisi‘nin tamamını okumak için; etik değerlerine, kanunlara ve uyum kurallarına sıkı sıkıya bağlı hareket eden Fikir Liderleri Dergisi’nin ücretsiz abonelik linkinden, önce kayıt olup sonra giriş yapabilir; aynı zamanda daha önce yayımlanmış tüm sayılarına da ulaşabilirsiniz.
Fikir Liderleri Dergisi yılda 4 sayı yayımlanıyor ve tamamı sadece hekimler ile sağlık profesyonellerine ve bürokratlarına ücretsiz ulaştırılıyor.
Yorum yaz
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.