Berko İlaç CEO’su Ecz. Barış Özyurtlu, CEO Penceresinden bölümümüzde Fikir Liderleri okurları için sorduğumuz soruları cevapladı. Röportajı siz değerli okurlarımızla aşağıda paylaşıyoruz.
“Berko’nun en temel değerlerinden biri, üst yönetimden alt yöneticilere ve tüm çalışanlara kadar insana değer veriliyor olmasıdır. Çalışanlar, değerli olduklarını hissettikleri yerde kalıyorlar ve aidiyet duygusu oluşuyor.”
CEO Penceresinden
Berko İlaç
Ecz. Barış Özyurtlu
Berko İlaç, CEO
BERKO’YA İLK BAŞLADIĞIM DÖNEMLERDE AŞAĞI YUKARI 18-20 KİŞİLİK BİR EKİP VARDI, ŞİMDİ 1040 CİVARI ÇALIŞAN SAYIMIZ VAR. BU SÜRECİN BAŞINDAN GÜNÜMÜZE KADAR OLAN DÖNEMDE BERKO’DA OLMAK BENİM İÇİN BÜYÜK BİR GURUR KAYNAĞI. ANADOLU’DA OLDUĞUM DÖNEMLERDEN MERKEZ OFİSE, BU OLUŞUMA BİR ŞEYLER KATMIŞ OLMAKTAN MUTLULUK DUYUYORUM. PARA KAZANMANIN VE KARİYER YAPMANIN BİR YERE KADAR TATMİNİ VAR; YAPTIĞINIZ İŞ, VERDİĞİNİZ EMEK SONRASI ORTAYA ÇIKAN ESERİN BAŞARILI OLMASI İNSANA ÇOK AYRI BİR HAZ VERİYOR.
F.L: Sizi tanıyabilir miyiz?
BARIŞ ÖZYURTLU: Eczacıyım, Diyarbakırlı üç çocuklu bir ailenin ortanca çocuğuyum. Kardeşim doktor, abim veteriner; ikisi de akademisyen. Ben iş hayatına atıldım ve profesyonel yönetici oldum. Ailemin çoğunluğu ve akrabalar genelde sağlıkçı, özellikle eczacı yoğunlukta. 2002 yılında Berko’da Diyarbakır bölgede çalışmaya başladım. Kısa bir tıbbi mümessillik sonrası, Güneydoğu bölge müdürlüğü yaptım. 2008-2014 yılları arasında eczane eczacılığı dönemim oldu. 2014’te de Berko İlaç Genel Müdür Yardımcısı olarak İstanbul’a merkez ofise geldim ve iki yıl sonra genel müdür olarak atandım. 2024 yılından günümüze ise CEO pozisyonunda çalışmaya devam ediyorum.
Geçmişte Diyarbakır Eczacı Odası’nda 2 dönem yönetim kurulu üyeliği ve yine iki dönem TEB delegeliğim var. Şu an TEB delegeliğine devam ediyorum. DEİK’te (Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu) Sağlık İş Konseyi’nin yeni yürütme kurulunda yer almaktayım. İVEK’in İlaç Endüstrisi ve Teknolojileri Komisyonu Başkanıyım ve mütevelli heyet üyesiyim.
Berko’ya ilk başladığım dönemlerde aşağı yukarı 18-20 kişilik bir ekip vardı, şimdi 1040 civarı çalışan sayımız var. Bu sürecin başından günümüze kadar olan dönemde Berko’da olmak benim için büyük bir gurur kaynağı. Anadolu’da olduğum dönemlerden merkez ofise, bu oluşuma bir şeyler katmış olmaktan mutluluk duyuyorum. Para kazanmanın ve kariyer yapmanın bir yere kadar tatmini var; yaptığınız iş, verdiğiniz emek sonrası ortaya çıkan eserin başarılı olması insana çok ayrı bir haz veriyor. Şimdi de CEO pozisyonunda hala Berko’yu daha nereye taşırız, Türkiye’de sağlık alanında daha neler yapabiliriz; farklı farklı projelerle Türkiye’ye ve Berko’ya katkı sağlayacak projelerle, yeniliklerle nasıl yolumuza devam ederiz, bu bakış açısıyla çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
PORTFÖY OPTİMİZASYON ÇALIŞMALARIYLA DAHA VERİMLİ ÜRÜNLERİ LİSTELERİMİZE ALDIK. YENİ VE GÜZEL ÜRÜNLERİ PORTFÖYÜMÜZE KATTIK. BU ADIMLAR GELİŞİMİMİZE ÇOK CİDDİ FAYDALAR SAĞLADI. BUNUN YANI SIRA BERKO’NUN FABRİKA TARAFININ VERİMLİLİĞİ DÜŞÜKTÜ. İKİ BİNA VARDI; ÜÇÜNCÜ BİNAYI FAALİYETE SOKTUK. BERKO’NUN ÜRETİMİNİ ON SEKİZ MİLYON KUTULARDAN, DOKSAN MİLYON KUTUYA KADAR BİR ÜRETİM HACMİNE TAŞIDIK. TESİSLERİMİZİN FUL KAPASİTESİ YÜZ YİRMİ MİLYON, BU KAPASİTEYE ULAŞMAK VE KAPASİTEYİ ARTIRMAK İÇİN DE HALEN ÇALIŞIYORUZ.
Berko İlaç’ın kuruluşundan bugüne önemli kilometre taşlarını anlatır mısınız?
Berko İlaç’ın geçmişi Beran Eczanesi’yle başladı. Beran Eczanesi’nin ilk personellerinden biri, eczane teknisyeni olan babamdır. Sonrasında dedem ve Berat Bey ortak girişimle, Beran Laboratuvarları adı ile üretime başlamışlar. Beran Laboratuvarları biraz gelişince Berat Bey üretimi İstanbul’da daha büyük ölçekte yapmaya karar vermiş ve İstanbul’a yerleşmiş. Bu sırada bizim ailede amcam da yengem de eczacı olunca, eczane Diyarbakır’da bizde kalmış, Beran Laboratuvarları İstanbul’da çalışmalarını sürdürmüş ve devamında da 1984’te Berko İlaç kurulmuş.
Benim Berko İlaç’a başlama hikayem ise 2002 yılında global bir ilaç firmasına başvuru yaptığım sırada, referans olmasını rica etmek üzere Berat Bey’i aramama dayanır. Berat Bey Berko’yu kurmuş, pek çok zorluktan geçmiş, iki kez batıp yeniden toparlama döneminden sonra firmayı bir noktaya taşımıştı ve bana kendisiyle çalışmamı önerdi. Bu vesileyle Berko’da çalışmaya başladım. Berko’nun ilk yapılanma döneminde sahada Diyarbakır bölgeyi kurup bir süre liderliğini yaptım.
Berko’nun diğer önemli kırılma noktalarından biri ise genel müdür yardımcısı olarak merkez ofise geçtiğim döneme denk gelir. 2014’te aşağı yukarı ciromuzun %50’si ilaç dışı ürünlerden oluşuyordu, kalan yarısı da ilaçtı. Aynı zamanda o dönem görev yapan saha ekibinin çalıştığı ürün sayısı çok fazlaydı. Geldiğimde ilk müdahale ettiğim nokta reçeteli ürünlere yönelmek oldu, bir tarafı seçmek zorundaydım. İlaç dışı mı, RX mi karar vermeliydik; ikisi bir arada zor yürüyordu. Dinamikleri çok farklı iki ayrı ürün grubunda yer almak kısa vadede bizi geri bırakıyordu. Stratejimi RX’e yönelmek şeklinde belirledim. Şu an ürün gamımızın %99,5’i reçeteli ürünlerden oluşuyor, geri kalan çok küçük bir miktar ilaç dışı ürünümüz var; onları da biz pazarlamıyoruz. Portföy optimizasyon çalışmalarıyla daha verimli ürünleri listelerimize aldık. Yeni ve güzel ürünleri portföyümüze kattık. Bu adımlar gelişimimize çok ciddi faydalar sağladı. Bunun yanı sıra Berko’nun fabrika tarafının verimliliği düşüktü. İki bina vardı; üçüncü binayı faaliyete soktuk. Berko’nun üretimini on sekiz milyon kutulardan, doksan milyon kutuya kadar bir üretim hacmine taşıdık. Tesislerimizin ful kapasitesi yüz yirmi milyon, bu kapasiteye ulaşmak ve kapasiteyi artırmak için de halen çalışıyoruz.
Özetle benim başladığım yıllarda 18-20 kişiyle çok küçük cirolardan; geçen sene ulaştığımız üç milyar altı yüz milyon TL ciro ve 1040 çalışana uzanan bir yolculuktan bahsediyorum. Birçok yenilikçi projeye imza attık, TÜBİTAK ve Savunma Sanayi Ar-Ge projelerinde yer aldık ve projelerden onay aldık. Berko’yu akut pazarlarda gelebileceği en üst seviyeye taşıdık ve kronik pazara yöneldik; diyabet alanında, kardiyovasküler ve antikoagülan ürünlerle ilgili ruhsatlandırma süreçlerimiz devam ediyor. Bu ürünler yavaş yavaş portföye dahil olacak. Nefroloji alanında ürün projelerimiz var. Tüm bu projelerimizin tamamlanmasıyla daha da güçlü hale geleceğiz.
Bozüyük’te yeni bir fabrika yatırımımız var; toplam yatırım maliyetinin 2 milyar TL olacağı ileri teknoloji ekipman parkuru ve altyapısıyla, yılda 120 milyon kutu kapasiteli tesislerde, Türkiye’de hiç üretilmeyen veya çok az üretilen ürünlerin ithal ikamesinin sağlanması hedefleniyor. 100 kişi ile başlanıp tüm etaplar tamamlandığında 400 kişiye istihdam sağlayacak bu özel projenin ilk fazının, 2026 yılı ikinci yarısında devreye alınması planlanıyor.
Berko İlaç’ın Türkiye’deki konumuna gelince; TL sıralamasında tüm firmalar arasında 33’üncü, kutu sıralamasında ise tüm firmalar arasında 13’üncü sırada yer alıyoruz. Her yıl iki-üç basamak daha yukarı çıkıyoruz, gelecek beş yıl planlarımızda en az dört-beş basamak daha yukarı çıkmak var.
BOZÜYÜK’TE YENİ BİR FABRİKA YATIRIMIMIZ VAR; TOPLAM YATIRIM MALİYETİNİN 2 MİLYAR TL OLACAĞI İLERİ TEKNOLOJİ EKİPMAN PARKURU VE ALTYAPISIYLA, YILDA 120 MİLYON KUTU KAPASİTELİ TESİSLERDE, TÜRKİYE’DE HİÇ ÜRETİLMEYEN VEYA ÇOK AZ ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN İTHAL İKAMESİNİN SAĞLANMASI HEDEFLENİYOR. 100 KİŞİ İLE BAŞLANIP TÜM ETAPLAR TAMAMLANDIĞINDA 400 KİŞİYE İSTİHDAM SAĞLAYACAK BU ÖZEL PROJENİN İLK FAZININ, 2026 YILI İKİNCİ YARISINDA DEVREYE ALINMASI PLANLANIYOR.
Berko’yu Berko yapan değerler sizce neler?
Berko’nun kuruluş öyküsüne ve ilk yıllarına bakıldığında Berat Bey gerçekten büyük zorluklarla firmayı kurmuş ve bir aşamaya getirmiş. Tabii ki tek insanla uzun vadede işler yürümez. Sonrasında Berko’nun nitelikli ekibi devreye giriyor. Berko’nun hızlı büyümesinin arkasında, kalifiye ve iyi ekip yer alıyor. Berko’yu Berko yapan değerlere baktığımızda ilk akla gelen kaliteli ve nitelikli insan gücüdür. Buna ilave olarak ise Berko olarak hep en doğrusunu yapma çabamızı söyleyebilirim. Eğer doğruyu yapmaya çalışırsanız, yani niyetiniz neyse sonuçlar da ona göre şekillenir. Biz her zaman dürüst hareket ederek; kaliteli ürünler neyse, insanların ve ülkemizin ihtiyacı olan ürünler neyse onları üretmeye çalıştık. Bu yaklaşım da başarımıza büyük bir katkı sağladı.
Bilimsellik ve araştırmacı olmak önemli ancak bunun yanında yenilikçi de olmak lazım, farklı olmak lazım. Berko’ya baktığımızda portföyündeki ürünler piyasadakilerden genelde ayrışıyor. Tamamıyla olmasa da en ufak bir nüans bile olsa, o aslında farklılaşmayı sağlayan unsur oluyor. Bu da bizi farklılaştırdığı için algımız bu yönde şekilleniyor.
Berko’nun en temel değerlerinden biri ise üst yönetimden alt yöneticilere ve tüm çalışanlara kadar insana değer veriliyor olmasıdır. Çalışanlar, değerli olduklarını hissettikleri yerde kalıyorlar ve aidiyet duygusu oluşuyor. Berko’nun turn over oranlarına baktığımızda şu an %12-17 oranlarında ki bu da zaten olması gereken optimal değerlerdir. Bu veriler, çalışanların Berko’yu sevdiğinin, Berko’ya uzun yıllar emek vermek için elinden gelen gayreti gösterdiğinin bir kanıtıdır. Kısaca Berko’yu Berko yapan özellikleri bu şekilde özetleyebilirim.
Berko İlaç hangi tedavi alanlarında ne gibi çözümler üretiyor?
Branş olarak baktığımızda aslında dört grup halinde çalışıyoruz ve dört tane saha ekibimiz var; Berat Beran İlaç’la birlikte beş tane saha ekibimiz oldu. Her biri ortalama yüz kişilik ekip. Her bir grup üç ana branşı; aile hekimlerini ve acil ünitelerini ziyaret eder, bunun yanı sıra eczanelere gider. Çocuk uzmanlığı, KBB, FTR, ortopedi, dahiliye ve kısmen dermatoloji branşlarına hizmet veriyoruz. Bu branşlar için ağrı kesici, analjezik, soğuk algınlığı ürünlerimiz, vitamin-minerallerimiz var. KBB’ye antibiyotik, ağrı kesici, soğuk algınlığı ürünlerimizle hizmet ediyoruz. Pediatri, acil ve aile hekimliği alanında, kısmen de göğüs hastalıklarına hitap eden nebullerimiz var. Yine dahiliye tarafına verdiğimiz vitamin-mineraller, ağrı kesici analjezikler var. Kadın doğum tarafında vajinal ovül, demir eksikliğinde kullanılan vitamin-mineraller var. Pediatride de soğuk algınlığı, ağrı kesici ve antibiyotik ürünlerimiz var. Bunun yanı sıra dermatoloji ürünlerimiz var. İlave olarak daha önce de belirttiğim gibi gelecek hedeflerimizde pipeline’da çok daha farklı ürünler olacak; nefroloji branşına hitap eden, diyabet ve kalp-damar hastalıklarında kullanılan çeşitli molekülleri yakın zamanda piyasaya vereceğiz.
Üretim tesisleriniz hakkında bilgi verebilir misiniz?
İstanbul Sultanbeyli’de üç binadan oluşan, yirmi bir bin metrekare kapalı alanı olan ve nonsteril üretim yapan üretim tesislerimizde; solid tablet, kapsül, toz saşe dolum ünitelerimiz mevcut. İlave olarak likit tarafında şurup, süspansiyon, damla formlarında ürünler üretiyoruz ve semisolid krem pomat üretimi yapıyoruz. Bir de suppozituar ve vajinal ovülleri üreten bir hattımız var. Bunun yanı sıra yine önceki cevaplarımda belirttiğim gibi Bozüyük’te yeni üretim tesisleri yapım çalışmalarımız başladı. Antibiyotik tesislerimiz bir yıla kadar biter ve iki yıl sonra muhtemelen tamamıyla faaliyete girer. Bozüyük üretim tesislerimiz için daha uzun vadede biyoteknolojik ürünlerin üretimini hedefliyoruz.
BERAT BERAN İLAÇ ASLINDA ÇOK DAHA ÖNCEDEN KURULMUŞ BİR FİRMA; BERKO TARAFINDAKİ BAZI ÜRÜNLERİMİZİN RUHSATLARINI BURAYA YÖNLENDİRİYORDUK, ANCAK BUNLAR AĞIRLIKLI CO-MARKETING RUHSATLARDI. BERAT BERAN İLAÇ, BERAT BEY’İN İSMİNİ TAŞIMASI SEBEBİYLE AKTİF HALE GELMELİ DİYE DÜŞÜNEREK GEÇEN YIL ÇALIŞMALARIMIZI HIZLANDIRDIK. SONUÇTA BERKO HIZLI BÜYÜYOR, YENİ EKİPLER KURMASI LAZIM. BU YAPILARDAN BİRİNİ BERAT BERAN İLE DEVAM ETTİRELİM İSTEDİK.
Yeni kurduğunuz Berat Beran İlaç; nasıl bir organizasyon yapısıyla, hangi tedavi alanlarında ve Berko İlaç ile nasıl bir kooperasyon halinde faaliyetlerine devam ediyor?
Berat Beran İlaç aslında çok daha önceden kurulmuş bir firma; Berko tarafındaki bazı ürünlerimizin ruhsatlarını buraya yönlendiriyorduk, ancak bunlar ağırlıklı co-marketing ruhsatlardı. Berat Beran İlaç, Berat Bey’in ismini taşıması sebebiyle aktif hale gelmeli diye düşünerek geçen yıl çalışmalarımızı hızlandırdık. Sonuçta Berko hızlı büyüyor, yeni ekipler kurması lazım. Bu yapılardan birini Berat Beran ile devam ettirelim istedik. Tabii yapıyı kurarken de co-marketing ruhsatlar yerine ayrı bir kimliği olması hedefiyle Berko’da var olan ürünlerin büyük bir kısmını Berat Beran’a transfer ettik; non-promo olan, pasifte olan, pazara vermediğimiz ve pipeline’da olan hayata geçirmeye çalıştığımız ürünleri burada konumlandırıyoruz. Şu an aktif olarak çalıştığı dokuz tane ürünü var; non-promo olarak çalıştığı ürünlerle beraber on dört, on beş tane ürünü mevcut. Saha ekibi yüz kişi, yönetim ekibiyle birlikte toplam kadro yüz yedi kişi… Türkiye’nin hemen hemen tüm illerine ulaşacak bir çalışma sistemine sahip. Pediatri, FTR, acil, aile hekimliği ve ortopedi branşlarına ziyaretler götürüyoruz. Önümüzdeki dönem için planladığımız ürünlerin büyük çoğunluğunu Berat Beran İlaç üzerinden pazara vereceğiz ve biraz daha büyümesi için var gücümüzle çalışacağız. Berko’yla birlikte Berat Beran İlaç da ilerleyen dönemlerde büyüyecektir. Gelecek ürün projelerimizden diyabet ürünlerinin bir kısmı Berat Beran İlaç’ta olacak; kalp damar ilaçları olacak, nefroloji alanında Türkiye’de tek olan bir ürünün ikinci markasını yine Berat Beran İlaç bünyesinde pazara vereceğiz. İlave olarak solunum alanında pediatrik solunum ürünleri var ve yetişkin solunum ürünleriyle ilgili arayışlarımız mevcut. Belki gelecek pipeline’da onlar da hayata geçecek ürünler içerisinde olacak.
BERAT BERAN İLAÇ OLARAK TÜRKİYE’NİN HEMEN HEMEN TÜM İLLERİNE ULAŞACAK BİR ÇALIŞMA SİSTEMİNE SAHİBİZ. PEDİATRİ, FTR, ACİL, AİLE HEKİMLİĞİ VE ORTOPEDİ BRANŞLARINA ZİYARETLER GÖTÜRÜYORUZ. ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEM İÇİN PLANLADIĞIMIZ ÜRÜNLERİN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞUNU BERAT BERAN İLAÇ ÜZERİNDEN PAZARA VERECEĞİZ VE BİRAZ DAHA BÜYÜMESİ İÇİN VAR GÜCÜMÜZLE ÇALIŞACAĞIZ. BERKO’YLA BİRLİKTE BERAT BERAN İLAÇ DA İLERLEYEN DÖNEMLERDE BÜYÜYECEKTİR.
Dönem dönem stratejik projelerinizi ve iş birliklerinizi takip ediyoruz; yolda yeni projeler var mı?
Berko İlaç tarafında sürekli projelerimiz var. Geçtiğimiz dönem Güney Kore’yle görüştük; Türkiye’de ilk olacak patentli bir molekülün pazarlama ve distribütörlük haklarını alıyoruz. Onun dışında yine az önce bahsettiğim nefroloji alanında Türkiye’de tek olan bir jenerik ürünü Kore’den getirme planımız var. Önceki sorularda bahsettiğim Bozüyük fabrika yatırımımız var; Eskişehir’e 22 kilometre, beyaz yakanın tercih edebileceği, mavi yaka insan kaynağı olarak da sıkıntı yaşamayacağımız bir konum. Bozüyük tesislerinin Berko için stratejik bir önemi var; hem deprem vb. gibi riskli durumların önüne geçmek hem de daha makul bütçelerle ilerlemek adına burayı tercih ettik, öyle ki İstanbul’da arsaya ödeyeceğimiz parayla Bozüyük’te arsayı ödeyip binanın kabasını bitirebiliyoruz. Sultanbeyli’deki tesisin bir benzerini orada yapıp, buradaki üretim tesislerimizi yavaş yavaş oraya taşıma planlarımız var. Yenilikçi projelerin büyük çoğunluğunu Bozüyük’te hayata geçirme imkanımız olacak diye düşünüyorum.
Bir de üniversitelerle iş birlikteliğimiz var. Erzurum Atatürk Üniversitesi’yle “Remifentanil ve Fentanil Etken Maddelerinin ve Türevlerinin Etkin ve Yeni Yöntemler ile Sentezlenmesi” isimli proje için çalışma başlatıldı. Şu an onun geliştirilmesi aşamasındayız, proje sonuç verirse ticari üretimi de belki yapılabilir. İVEK’teki endüstri alanında faaliyet gösteren firmalarla birlikte Atatürk Üniversitesi’nin yapmış olduğu faaliyetler kapsamında, Türkiye’de önem arz eden moleküller belirlendi ve bu moleküllerin Türkiye’de Atatürk Üniversitesi’yle beraber üretimi üzerine bir çalışma devam ediyor. İlave olarak bir obezite ürünü var, önceki konuşmalarımda da söyledim; anlaşma sürecimiz bitmek üzere. Hindistan’da bir firmayla anlaştık; liraglutid ve semaglutid moleküllerinin Türkiye hakları üzerine görüşüyoruz. Muhtemelen sözleşmeyi bu röportaj yayımlandığında imzalamış oluruz ve onların da Türkiye’ye gelmesini sağlayacağız. Biyoteknolojik alanda faaliyet gösteren birkaç firmayla iletişimimiz devam etmekte. Onlarla birlikte belki ilerleyen dönemlerde biyoteknolojik ürün çözümlerine girebiliriz.
BERKO İLAÇ TARAFINDA SÜREKLİ PROJELERİMİZ VAR. GEÇTİĞİMİZ DÖNEM GÜNEY KORE’YLE GÖRÜŞTÜK; TÜRKİYE’DE İLK OLACAK PATENTLİ BİR MOLEKÜLÜN PAZARLAMA VE DİSTRİBÜTÖRLÜK HAKLARINI ALIYORUZ. ONUN DIŞINDA YİNE AZ ÖNCE BAHSETTİĞİM NEFROLOJİ ALANINDA TÜRKİYE’DE TEK OLAN BİR JENERİK ÜRÜNÜ KORE’DEN GETİRME PLANIMIZ VAR. ÖNCEKİ SORULARDA BAHSETTİĞİM BOZÜYÜK FABRİKA YATIRIMIMIZ VAR; ESKİŞEHİR’E 22 KİLOMETRE, BEYAZ YAKANIN TERCİH EDEBİLECEĞİ, MAVİ YAKA İNSAN KAYNAĞI OLARAK DA SIKINTI YAŞAMAYACAĞIMIZ BİR KONUM.
Berko İlaç’ın orta ve uzun vadede hedefleri neler?
Berko İlaç tek ürünlü küçük bir firmadan büyüyerek bugünlere geldi ve büyüdükçe kurumsallaşmayı da sağlamaya çalıştık. Berko’nun kurumsal ve dinamik bir firma olarak var olması için elimizden geleni yaptık ve yapmaya devam ediyoruz. Projelerden zaten detaylı olarak bahsettim, her geçen gün yeni bir proje geliyor veya biz araştırıyoruz ve projeleri hayata geçirmek için çalışıyoruz. Üretim tesisi yatırımımızdan da bahsettim; her büyüyen firmanın iyi bir üretim tesisine ihtiyacı var. Bu olmazsa olmazdır. Ancak yatırımlarımız için finans kaynağı bulmakta zorlanıyoruz, ülkenin genel koşulları ortada, iyi bir finans kaynağı oluşturmaya çalışıyoruz. YTAK (Yatırım Taahhütlü Finans Kredisi) proje desteği kapsamında bir başvurumuz var, onun sonucunu bekliyoruz; olursa yatırımlarımızı daha da arttıracağız.
Türkiye’de sağlık alanında bir iz bıraktık. Bu izin alanını yeni projelerle ve ürünlerle genişletmeye çalışıyoruz. Bununla beraber sağlıkta beyaz yaka; sağlığın yüksek teknolojisini bilen, eğitimli ve nitelikli insan kaynağı yetiştirmeye çalışıyoruz, bu alanda çabalarımız var. Her şeyden önce ülkeye istihdam sağlıyoruz. Bahsettiğim gibi on sekiz çalışanla çıktık yola, şimdi bin kırklara ulaştık. Bu bin kırklar aşağı yukarı beş yıl sonra bin beş yüz iki binleri bulacak. Bu bin beş yüz iki bin kişi sadece o insanları kapsamıyor, ailelerini de hesaplamak lazım. İlave olarak bu alanda bizimle çalışan tedarikçilerimiz var. Tüm bunların üzerinde bu ileri teknolojinin Türkiye’de olması bir katma değerdir.
Türkiye’nin en büyük sıkıntılarından biri, aslında gelir gider tablosuna ve döviz kaybına baktığınızda, ihracat ve ithalatta bir dengesizlik olması. İlaç sektörü de bu durumdan etkileniyor. Türkiye’nin ilaç ithalat-ihracat dengesi ithalat ağırlıklı olup ülkemiz aleyhine işliyor. Yaklaşık 8,5 milyar dolarlık bir hacimde, ihracatımız ancak 2,3 milyar dolara ulaşabiliyor. İlaç ithalatı ise 6,2 milyar dolara ulaşmış durumda. Bu dengesizliği gidermek için ihracatın artırılması şart. Biz de ihracatımızı artırmak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Son dönemlerde ülkemizde savunma sanayisinde ciddi atılımlar ve girişimler oldu. Umuyorum ki sağlık alanında da benzer süreç gerçekleşir. İlaçta ciddi bir dışa bağımlılık var, yüksek teknolojiyle ilgili özellikle konvansiyonel tarafta gerçekten çok iyiyiz. Dünyayla yarışırız haldeyiz, ilk beş-on arasında kolaylıkla yer alabiliriz; hem tesislerin kalitesi ve ölçeği hem de teknolojiyle ilgili gereklilikleri yerine getirme anlamında iyiyiz, ancak biyoteknoloji alanında daha çok yol kat etmemiz gerekiyor. Muhtemelen biz ve bizim gibi faaliyet gösteren firmalar başarılı olursa bu alanda da Türkiye’ye çok kazanımlar sağlayacağız, tabii bu başarı için devlet desteğine çok ihtiyaç var. Sadece maddi destek değil, aslında devletin burada regülasyon olarak da desteğini istiyoruz. Bu tarz stratejik atılımlarda eksik, yanlış bir şey görüyorlarsa bizleri yönlendirmelerini bekliyoruz.
Eklemek istedikleriniz?
Mali anlamda sıkışmış olan ve gerçekten yatırım yapacak firmalara; yatırımla ilgili süreçleri çok zorlaştırmadan, bürokrasiyi biraz azaltarak destek verilmesi çok kıymetlidir. Devletin yine bilimsel alanda birçok yapısı, kurumu var; bu bilimsel alanda da sektörümüze destek verilmesi bizim için önemlidir. Mesela TÜSEB bunlardan en önemlilerinden biridir. Bir de regülasyon süreçleri, ruhsat, fiyat, geri ödeme gibi süreçlerde son dönemlerde süreler çok uzadı. Bunun biraz daha kısalmasıyla veya verimliliğin artmasıyla ilgili sektör olarak taleplerimiz var. Ben de sektörün bir bireyi olarak bunu hep dile getiriyorum.
Standartlarımız, normlarımız iyiyse bile ülkelerin üst düzeyde Cumhurbaşkanlığı, Sağlık Bakanlığı, TİTCK veya diğer bakanlıklarıyla sağlanabilecek kontaklarla bazı ülkelere çok daha hızlı girebiliriz. Devletimizin bu konularda da bize destek vermesi çok kıymetlidir. ⭐️
Yorum yaz
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.