Pandemi karaciğeri vurdu!

COVİD PANDEMİSİ KARACİĞER YAĞLANMASINI ARTIRDI

Dünya genelinde yaşanan Covid-19 pandemisi nedeniyle Türkiye’de de pek çok ülkede olduğu gibi karantina koşulları devam ediyor. Evde kalınan sürede hayati ihtiyaçların bir kısmı alışverişe çıkmadan sipariş ediliyor, yakınları ziyaret yerine görüntülü iletişime geçiliyor.

Evde geçirilen süre boyunca fiziksel hareketliliği azaltarak fazla yeme alışkanlığı kazananlarda karaciğer yağlanmasının arttığını söyleyen Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Deniz Duman “Pandemide kilo almaya devam edilirse karaciğer yağlanmasında artış, karaciğer işlevlerinde bozulma, Covid-19’un daha kolaylıkla vücuda girip hastalık yapması ve daha ağır seyretmesi sonuçlarından kaçış mümkün olmayabilir” diyor. Prof. Dr. Deniz Duman Covid-19 ve karaciğer yağlanması arasında ilişkiyi anlattı.

Depresyondakiler daha fazla kilo aldı

ABD ve bazı Batı ülkelerinde 20 yaş üzeri nüfusun dörtte üçüne yakını fazla kilolu veya obez kategorisine giriyordu. Türkiye’de ise ileri yaş kadınlarda daha sık olmak üzere, obezite oranları toplumun yarısını aşmış durumda. Pandemi döneminde fiziksel aktivite azalması, sıkılma, aşırı heyecan, depresyon, sağlıksız gıda, atıştırmalık ve şekerlemelerin daha bol tüketilmesi gibi sebeplerle kiloda artış yaşandı. İtalya’da yapılan bir anket çalışmasına katılanlar ortalama 1.5 kg aldıklarını ifade etmiştir. Bu kilo artışının eğitim düzeyi yükseldikçe azalırken, aşırı heyecan ve depresyon tarifleyen bireylerde 2.07 kg’a kadar çıktığı görülmüştür.

Obezler daha zor iyileşiyor

Obezite sebepli artmış yağ dokusu vücutta yangısal hasarlanma oluşturarak bağışıklık sisteminin olumsuz çalışmasına zemin hazırlar. Buna ek olarak SARS-CoV-2 virüsünün akciğere girişini sağladığı düşünülen ACE2 reseptörlerinin yağ dokusunda akciğerdekinden çok daha fazla oranda bulunduğu bu nedenle obezlerdeki artmış yağ dokusunun virüsün vücuda yerleşmesi için daha kolay bir ortam sağladığı düşünülüyor. Tüm bunların üzerine B ve T hücresi isimli savunma hücrelerinin obezlerde hem sayı hem de işlevsellik olarak daha düşük kapasitede olması da Covid-19’da işi daha da zorlaştırıyor. Obezlerde diğer pek çok enfeksiyonda olduğu gibi Covid-19 enfeksiyonu için de yatkınlık ve kolay iyileşememe sorunu doğuyor. Sonuç olarak obezite Covid-19 için bağımsız bir risk faktörü oluşturuyor. Bu konuda yeni çalışmalar yapılırken pandemide alınan fazla kiloların karaciğer yağlanmasını artıracağı da doğal bir sonuç gibi duruyor. Ayrıca obez hastaların Covid-19’a yakalandıklarında anlamlı derecede artmış ağır hastalık geçirme riski, hastaneye yatış, hastaneye yattıklarında kısa sürede taburcu olamama ve hatta artmış ölüm oranları ile ilişkili bulunmuştur.

Kilo vermek şart

Obezite ile karaciğer yağlanması doğrudan ilişkilidir. Hatta karaciğer yağlanmasının şu anda etkinliği kanıtlanmış tedavisi kilo vermektir. Beklendiği üzere karaciğer yağlanması olanlarda Covid seyrinin olumsuz geçeceği de yakın zamanda yapılmış bir çalışma ile gösterildi. Covid-19 PCR testi pozitif olup akciğer tomografisi çektiren hastalar ile Covid-19 enfeksiyonu olmayıp başka sebeple akciğer tomografisi çektiren hastaların aynı film içine giren karaciğer kesitleri incelendiğinde, Covid PCR pozitif olanlarda karaciğer yağlanmasının 4.7 kat daha fazla olduğu gösterilmiştir. Buradan, karaciğer yağlanması olanlar daha sık Covid-19 enfeksiyonuna yakalanıyor sonucu çıksa da daha ileri çalışmalara gereksinim olduğu da aşikardır. Pandemide kilo alınmaya devam ederse karaciğer yağlanmasında artış, karaciğer işlevlerinde bozulma, Covid-19’un daha kolaylıkla vücuda girip hastalık yapması ve hastalığın hastanede yatış gerektirecek kadar daha ağır seyretmesi sonuçlarından kaçış mümkün olmayabilir.