Onur Başer: Grip aşısı için yerli risk endeksi oluşturulmalı!..

GRİP AŞISI İÇİN YERLİ VERİYLE YERLİ RİSK ENDEKSİ OLUŞTURULMALI!

Türkiye’ye özgü endeks oluşturulabilir

Sağlık Ekonomisi Uzmanı ve MEF Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Onur Başer, Sağlık Bakanlığı tarafından influenza aşısının yapılacağı insanların belirlemek için kullanılan Charlson Risk Endeksi’nin geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Bu yıl pandemi nedeniyle riskli  kişilerin aşılanması beklenirken, sadece 1.3 milyon doz sağlandığını ve ancak bu aşıların da yüksek riskli grup yerine az riskli gruba yapılacağını dile getiren Prof. Başer, “Bizim sınırlı aşı miktarımızı en fazla fayda görecek insanlara yapmamız gerekiyor. Türkiye’nin elindeki verileri kullanarak bir risk skoru grubu oluşturması çok daha doğru bir yaklaşım olurdu” diye konuştu.

Sağlık Bakanlığı’nın grip aşısının kimlere yapılacağını belirlemek amacıyla kullanıldığı Charlson Risk Endeksi nedeniyle birçok riskli grup öncelikli listede yer almadığını, bu endeksin Mary Charlson tarafından 1987 yılında yazılan bir makaleye dayandığını aktaran Prof. Başer, endeksin yan hastalıkların bir yıllık ölüm ihtimallerine ağırlık verilerek, bireylerin genel sağlık durumlarını gösterdiğini belirtti. Başer, “Yıllar içinde endeksin parametleri değişti. Örneğin, 1987 yılında AIDS için verilen 6 ağırlık birimi, geliştirilen tedaviler ile daha düşük bir skora dönüştü. Charslon Risk Endeksi sadece 19 yan hastalığı kapsıyor, dünyada artık 30 yan hastalığı kapsayan Elixhauser gibi daha gelişmiş endeksler kullanılıyor” dedi.

Türkiye kendi endeksini yapabilir

Mevcut kriterlerde yüksek riskli grubun aşılanmayacağını, az riskli grubun aşılanacağını dile getiren Başer, “Bizim sınırlı aşı miktarımızı yararı en fazla görecek insanlara yapmamız gerekiyor. Türkiye’nin elindeki verileri kullanarak bir risk skoru grubu oluşturması daha doğru bir yaklaşım olurdu. Elimizde Covid 19 olan vatandaşlarımızın bilgileri var, vefat edenlerin etmeyenlerin yan hastalıkları var. Türkiye’ye özgü Covid 19’a özel bir endeks çıkarılabilir ve hem Charlson Risk Endeksi’nden hem de gelişmiş Elixhasuer Endeksi’nden daha doğru aşı dağılımı yapılabilirdi. Sağlık Bakanlığı bir iki haftalık çalışmayla kendi endeksini oluşturabilir” dedi.

Yaş kriteri hesaba katılmamış

Risk skorunda en önemli kriterin “yaş” olması gerektiğine dikkat çeken Prof. Başer, sözlerini şöyle sürdürdü: “Özellikle Covid 19’da yaş ilerledikçe ölüm oranı artıyor. O nedenle yine medikal literatüre dayanarak yaş faktörünün risk skoruna eklenmesi gerekir. 80 yaş üstünde ölüm oranı 50 yaş altına kıyasla 100’lerce kat daha fazla ancak bu yaş grubu şu anki skor testinde yan hastalığı yoksa grip aşısı olamıyor. 50 yaş altı için 0, 50-59 için 1, 60-69 için 2, 70-79 için 3, 80 ve üstü için 4 puan eklenmelidir. Bu şekilde güncellenirse 85 yaşında bir diyabet hastasının aşı olması mümkün. Daha kapsamlı olan Elixhauser Risk Endeksi ile belirleme yapılırsa Covid-19’da ölüm oranlarını artıran obezite, anemi, hipertansiyon, akıl hastalıkları gibi hastalıklar da eklenmiş olur. Böylece Sağlık Bakanlığı daha adil bir aşılama yoluna gidebilir.”